รู้จักกับ THE RICE SOMMELIER การทดลองชิมข้าวที่จะทำให้เราเข้าใจเอกลักษณ์ของข้าวอย่างแท้จริง

หากเราลองมองไปทั่วโลก เราจะเห็นสินค้าท้องถิ่นในหลายประเทศ ไม่ว่าจะเป็นไวน์ เมล็ดกาแฟ หรือแม้กระทั่งเนื้อสัตว์ ซึ่งสินค้าท้องถิ่นเหล่านี้ต่างก็ได้รับการโปรโมทให้ผู้บริโภครู้จักและรับรู้ถึงคาแรกเตอร์ รสชาติ กลิ่น และโปรไฟล์ของสินค้านั้นๆ จนทำให้สินค้าเหล่านั้นสามารถสร้างจุดขายที่แตกต่างและยังเป็นการเพิ่มมูลค่าให้กับสินค้าได้เป็นอย่างดี ในขณะที่ “ข้าว” ซึ่งเป็นสินค้าหลักของไทยมาเนิ่นนาน กลับไม่มีการทำการศึกษาวิจัยโปรไฟล์เฉพาะตัวของข้าวแต่ละสายพันธุ์ หรือถ้าเราลองไปถามผู้บริโภคหรือแม้แต่ชาวนาผู้ปลูกข้าว คำตอบที่เราได้รับก็อาจเป็นเพียงแค่ “ข้าวสายพันธุ์นี้นุ่มมาก หอมมาก” แต่ไม่สามารถบรรยายลักษณะเฉพาะตัวของข้าวแต่ละชนิดได้อย่างชัดเจน ทั้งหมดนี้จึงเป็นสาเหตุที่ทำให้ข้าวในความคิดของคนไทยโดยส่วนใหญ่ ก็คือ “ข้าวที่ไม่มีความแตกต่างกัน” นั่นจึงไม่ใช่เรื่องแปลกที่เรามักจะได้ยินข่าวเกี่ยวกับข้าวราคาตกเพราะมีปริมาณล้นตลาด รวมไปถึงการที่ชาวนาไม่มีแรงจูงใจที่จะปลูกข้าวสายพันธุ์ท้องถิ่น เพราะนอกจากจะปลูกยากแล้ว ก็ยังไม่ได้ราคาดีเท่าที่ควรอีกด้วย

สรรค์หา คือหนึ่งในแพลตฟอร์มออนไลน์ของคนไทยที่มีความมุ่งมั่นในการสรรหาสินค้าออร์แกนิคเพื่อตอบสนองความต้องการของผู้บริโภค จึงเกิดแนวคิดที่อยากจะช่วยโปรโมทข้าวแต่ละสายพันธุ์ในประเทศไทย จนนำไปสู่การสร้างโปรเจกต์ THE RICE SOMMELIER ซึ่งนับเป็นครั้งแรกที่คนไทยจะได้รู้จักและเข้าใจเอกลักษณ์ของข้าวแต่ละสายพันธุ์จริงๆ อธิบายง่ายๆ ก็คือการทดลองชิมข้าวในรูปแบบเช่นเดียวกับการชิมไวน์นั่นเอง

ด้วยความช่วยเหลือจากกลุ่มชาวนาไทอีสานที่มาให้ความรู้เรื่องสายพันธุ์ท้องถิ่นข้าว และ เชฟโบ – ดวงพร ทรงวิศวะ จากร้านโบ.ลาน รวมไปถึงความร่วมมือจากกลุ่ม Nose Story ผู้เชี่ยวชาญด้านกลิ่น และ Brave Barista กลุ่มคนทั้งหมดนี้จึงได้มาช่วยกันออกแบบวิธีการชิมข้าว รวมถึงหลักการให้คะแนนข้าวในแต่ละด้าน ไม่ว่าจะเป็นกลิ่น รสชาติ และรสสัมผัส โดยโปรเจกต์ THE RICE SOMMELIER ได้จัดการชิมข้าวแบบทดลองที่ร้านโบ.ลาน พร้อมเชิญเชฟอาหารไทยที่มีชื่อเสียง 10 ท่าน มาช่วยกันทดลองชิมข้าวเป็นกลุ่มแรก หลังจากนั้นจึงจัดเวิร์กชอปการชิมข้าวในกลุ่มบุคคลทั่วไป โดยได้รับความร่วมมือจากผู้คนนับร้อยในการทดลองชิมข้าวและให้คะแนนผ่านออนไลน์แพลตฟอร์ม ก่อนที่จะนำคะแนนทั้งหมดมาประมวลผลและเผยแพร่ในวงกว้างต่อไป และนี่ก็คือตัวอย่างบางส่วนของโปรไฟล์ข้าวที่ได้จากโปรเจกต์ THE RICE SOMMELIER

ข้าวสังข์หยดจากพัทลุง มีกลิ่นที่ให้ความรู้สึกเหมือนทะเล อาทิ กลิ่นเค็ม กลิ่นเคย หรือกลิ่นกะปิอ่อนๆ ซึ่งเมื่อทางทีมงานได้สอบถามกับชาวนาก็พบว่า เป็นเพราะสถานที่นิยมปลูกข้าวชนิดนี้เป็นที่ราบลุ่มใกล้หุบเขาที่ลมฝนจะหอบเอาน้ำทะเลมาด้วย ซึ่งน่าจะเป็นสาเหตุที่ทำให้ข้าวมีกลิ่นซีฟู้ดจางๆ และจากโปรไฟล์ในลักษณะนี้ อาจช่วยจุดประกายไอเดียให้เชฟจินตนาการต่อไปว่า ถ้าข้าวสังข์หยดรับประทานคู่กับเมนูที่เป็น Fresh Seafood Capaccio ก็น่าจะเข้ากันดี เป็นต้น

หรือตัวอย่างของ ข้าวเขียวน้ำนม ที่มีกลิ่นคล้ายมัทฉะ (ชาเขียวญี่ปุ่น) ด้วยคาแรกเตอร์ข้าวที่เก็บเกี่ยวก่อนสุกเต็มที่พร้อมกับกรรมวิธีซ้อมมือ ทำให้เม็ดข้าวยังมีเปลือกสีเขียวอ่อนๆ ที่ให้กลิ่นคล้ายชาเขียว โปรไฟล์นี้ก็สามารถนำไปต่อยอดทำเป็นเครื่องดื่มมัทฉะเขียวน้ำนมได้เลย ซึ่งจากแต่ละโปรไฟล์ข้าวที่ได้จะทำให้เราสามารถสร้างสรรค์ประยุกต์ออกมาเป็นโอกาสทางธุรกิจได้อีกมากมายไม่รู้จบ

ที่สำคัญยิ่งไปกว่านั้น ข้อมูลดาต้าเบสของโปรไฟล์เหล่านี้ยังเป็นข้อมูลที่เปิดโอกาสให้บุคคลทั่วไปสามารถเข้าถึงและนำไปใช้ประโยชน์ได้โดยไม่มีลิขสิทธิ์แต่อย่างใด และทางทีมของโปรเจกต์ THE RICE SOMMELIER ก็ตั้งเป้าไว้ว่าจะมีการชิมข้าวเพื่อเก็บข้อมูลอย่างต่อเนื่องในทุกๆ ปี และเพิ่มกลุ่มตัวอย่างข้าว รวมถึงเพิ่มจำนวนผู้ชิมข้าวเพื่อสร้างความน่าเชื่อถือในเชิงสถิติ ทั้งนี้ก็เพื่อให้ข้อมูลโปรไฟล์ข้าวสามารถถูกนำไปใช้อ้างอิงได้อย่างมีมาตรฐานนั่นเอง

ไม่แน่ว่าวันหนึ่งข้างหน้า เราอาจจะไปซูเปอร์มาร์เกตและเดินเลือกซื้อข้าวโดยที่ดูข้างถุง อ่านโปรไฟล์ข้าวก่อนเลือกซื้อ เหมือนที่เรานิยมอ่านข้างขวดไวน์ก่อนเช่นกัน ก็ในเมื่อประเทศอื่นทำให้กาแฟ ไวน์ ชีส หรือเนื้อของแต่ละท้องถิ่นกลายเป็นสินค้าที่มีคาแรกเตอร์ของตัวเองได้ แล้วทำไม “ข้าวไทย” จะเป็นแบบนั้นบ้างไม่ได้ล่ะ!

สำหรับผู้ที่สนใจรายละเอียดเกี่ยวกับโปรเจกต์ THE RICE SOMMELIER ลองแวะไปชมกันได้ที่ Facebook: andfriendsstudio หรือ โทร. 087-675-4755 (คุณชลิต)